Για Τους Ρομπέν, Την Αυτοδιαχείριση Και Την Αλληλεγγύη

Μία συνολική ενημέρωση για τον εγχείρημα

Βρισκόμαστε στη δυσάρεστη θέση να καταθέσουμε ένα κείμενο σχετικά με την εξέλιξη του αγώνα του εργοστασίου των Ρομπέν ή των πρώην εργαζόμενων στο εργοστάσιο Παπαδόπουλου-Παγούρα στην Πατρίδα Ημαθίας. Να πούμε πως συμμετέχουμε στην αλληλεγγύη με τους εργαζόμενους από την πρώτη στιγμή και όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα ενεργήσαμε πάντα με στόχο την ικανοποίηση των μερικότερων αλλά και του συνολικού αρχικού τους στόχου, δηλαδή την αυτοδιαχείριση του εργοστασίου. Ο στόχος αυτός ήταν σαφώς διατυπωμένος και στην συγκρότηση της πρωτουβουλίας αλληλεγγύης, για την οποία υπήρχε και ξεκάθαρη τοποθέτηση πως σε κάθε περίπτωση που οι εργαζόμενοι αποφάσιζαν την αλλαγή του προσανατολισμού τους, η πρωτοβουλία θα αυτοδιαλυόταν. Δύο επιμέρους άξονες πάνω στους οποίους συστάθηκε η πρωτοβουλία ήταν η ξεκάθαρη τοποθέτηση της απέναντι σε εθνικιστικές και φασιστικές αντιλήψεις και ο αμεσοδημοκρατικός της χαρακτήρας.

Από την αρχή της προσπάθειας των εργαζομένων του πρώην εργοστασίου Παπαδόπουλου-Παγούρα φάνηκαν μέσα στις γραμμές τους δύο τάσεις. Η μία βρισκόταν στη λογική της αυτοδιαχείρισης όπως την θέτει η ΒΙΟΜΕ και η άλλη στη λογική της συνδιαχείρισης του εργοστασίου με ένα από τα δύο πρώην αφεντικά, τον Παπαδόπουλο. Από όσο καταλαβαίνουμε και οι δύο λογικές υποστηριζόταν η κάθε μία από δύο εργαζόμενους. Οι υπόλοιποι εργαζόμενοι φαινόταν πως αμφιταλαντεύονται μεταξύ των δύο λογικών, ανάλογα με τις εξελίξεις, τις εσωτερικές διαμάχες και πιθανά με τις πιέσεις που δέχονταν στην καθημερινή τους ζωή. Διαπιστώσαμε επίσης πως οι εργαζόμενοι με το σχήμα της συνδιαχείρισης με το αφεντικό συζητούσαν μαζί του τις εξελίξεις στο εργοστάσιο. Το γεγονός αυτό δεν το φανταστήκαμε αλλά μας το πληροφορούσαν οι υπόλοιποι εργαζόμενοι του εργοστασίου. Στο σχήμα της συνδιαχείρισης υπήρχε επίσης κάποια εργαζόμενη που σε αναρτήσεις της στην προσωπική της σελίδα και σε μπλογκ είχε διατυπώσει ξεκάθαρες εθνικιστικές φασιστικές θέσεις και συμπάθεια προς τους εθνικοσοσιαλιστές της Χρυσής Αυγής. Ως αλληλέγγυοι και αλληλέγγυες σε εκείνη την πρώτη ουσιαστικά κρίση του εγχειρήματος ζητήσαμε και νομίζουμε πως πήραμε σαφείς θέσεις από την πλευρά των εργαζομένων πως δεν θέλουν τη συνδιαχείριση με τον πρώην αφεντικό και πως παραμένουν κάθετα ενάντια στον φασισμό.

Όπως είναι λογικό οι εργαζόμενοι και η αλληλεγγύη βάδισαν από κοινού τον δρόμο, που είχαν αποφασίσει οι πρώτοι με αρκετές αντιφάσεις αλλά και προστριβές σε μια σειρά ζητήματα, που δημιουργούνταν άλλες φορές από τους πρώτους και άλλες φορές από τους αλληλέγγυους. Καθόλη τη διάρκεια της προσπάθειας οι εργαζόμενοι εντάσσονταν σε επιμέρους ομαδοποιήσεις και αλληλοκατηγορούνταν στους διαδρόμους για ρουφιανιά, κλοπές, εγωϊσμούς, κλπ. Η θέση μας απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα ήταν ξεκάθαρη πως όλα έπρεπε να συζητιούνται στη συνέλευση τους και αν αυτή έκρινε να ενημέρωνε τους αλληλέγγυους για οποιοδήποτε ζήτημα ερχόταν σε αντιπαράθεση με τους βασικούς άξονες της αλληλεγγύης: το στόχο της αυτοδιαχείρισης, την αντιφασιστική τοποθέτηση τους, την άμεση δημοκρατία. Ποτέ δεν ζητήθηκε – από τη μεριά μας τουλάχιστον – να συμπλεύσουν σε οποιαδήποτε λογική ταίριαζε στις πεποιθήσεις μας για τους αγώνες που δίναμε. Αντίθετα επιμέναμε από την αρχή πως οι εργαζόμενοι έπρεπε οι ίδιοι να σχεδιάζουν, να αποφασίζουν και να ελέγχουν τις αποφάσεις τους με γνώμονα τις δικές τους πεποιθήσεις αλλά και τα βήματα που αυτοί θα σχεδίαζαν προκειμένου να μπουν στην παραγωγή. Γι' αυτό κι εξάλλου εμείς δεν επιμείναμε σε ανόητες και άγονες αντιπαραθέσεις για το αν και μέχρι που θα συζητήσουν με φορείς της καθημερινής κυριαρχίας – δημοτικές παρατάξεις, δημάρχους, κόμματα, βουλευτές, την εκκλησία ή ό,τι άλλο αποφάσιζαν. Το μόνο που διαρκώς ζητούσαμε ήταν ο σεβασμός των αξόνων της αλληλεγγύης και φυσικά η δημόσια τοποθέτηση και η ενημέρωση της πρωτοβουλίας αλληλεγγύης και της κοινωνίας για όλα όσα αποφάσιζαν και σχεδίαζαν.

Μία από τις αρχικές αδυναμίες του εγχειρήματος που έπρεπε να λυθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα ήταν ακριβώς η ενδυνάμωση της λειτουργίας της συνέλευσης των εργαζομένων, που θα τους επέτρεπε να ξεπεράσουν και τα ζητήματα προχειρότητας, κουτσομπολιών, αλληλοκατηγοριών κλπ και να συγκεντρωθούν στον κοινό τους στόχο. Επανελλημένα κάποιοι εργαζόμενοι επεσήμαναν το γεγονός της αδυναμίας τους να κάνουν συνέλευση, ακόμα και την καθημερινή συζήτηση που μας έχει συνηθίσει το κοντινό παράδεγμα της ΒΙΟΜΕ για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των αποφάσεων τους. Το γεγονός αυτό φαινόταν και σε αρκετές από τις κοινές συνελεύσεις εργαζομένων-αλληλέγγυων όπου ερχόταν με διαφορετικές τοποθετήσεις σε σοβαρά για αυτούς ζητήματα.

Είναι αυτονόητο σε όλους και όλες όσες συμμετέχουν στα οριζόντια κινήματα μας πως η αποδυνάμωση και η αδιαφορία για τη συνέλευση οδηγεί σε ενίσχυση εσωτερικών ηγεμονισμών, φατριακών αντιπαραθέσεων, αποπροσανατολισμό, μιζέρια και τελικά στο τέλμα.

Μία άλλη αδυναμία των πρώην εργαζομένων Παπαδόπουλου – Παγούρα ήταν και η ελλιπής αν όχι παντελής απουσία τους από εργατικούς και κοινωνικούς αγώνες που γινόταν στην περιοχή, μολονότι αρκετοί από τους θεσμούς των “από κάτω”, (σωματεία βάσης, στέκια, πρόσφυγες κλπ) βρέθηκαν από την αρχή στο πλευρό τους. Εδώ να πούμε πως αρκετά καλά έχτισαν μια σχέση άμεσης εμπιστοσύνης με τη ΒΙΟΜΕ αλλά και με στιγμές του κινήματος των Σκουριών. Θετική ήταν και η στάση τους στην απεργιακή συγκέντρωση του Μαΐου. Πάντως από τη δική μας εμπειρία η επανελλειμένη πρόσκληση να τοποθετηθούν δίπλα στους αγώνες εργαζομένων και προσφύγων έβρισκε την πόρτα τους κλειστή. Και σίγουρα αυτό τον πρώτο καιρό θα μπορούσε να αιτιολογηθεί από την έλλειψη οργάνωσης, προσανατολισμού, στόχευσης κλπ αλλά δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από ένα σημείο κι ύστερα όταν σιγά σιγά το εγχείρημα δείχνει να ιεραρχεί τις προτεραιότητες του. Κι εδώ ερχόμαστε στο κοντινό παρελθόν και το σήμερα.

Αρχές Μαΐου η εργαζόμενη που μιλούσε με το αφεντικό αποχωρεί από το εγχείρημα χωρίς ποτέ να εξηγήσει τους λόγους, κάτι που έκανε δυο μήνες μετά με την πρόσφατη παρέμβαση της στη λίστα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της πρωτοβουλίας, χρησιμοποιώντας χωρίς απόφαση της συνέλευσης τους το μέηλ των Ρομπέν. Λίγο καιρό μετά κι ένας εργαζόμενος ακόμα διώχνεται από τη συνέλευση τους με την κατηγορία της συμπόρευσης του με το πρώην αφεντικό. Μετά από αυτή την περίπτωση ένας ακόμα εργαζόμενος αποχωρεί για αδιευκρίνιστους σε εμάς λόγους.

Από τις αρχές περίπου του Ιούνη κι μετά, μπροστά και στο σχεδιασμό του καραβανιού αλληλεγγύης στην Αθήνα με ΒΙΟΜΕ-ΡΟΜΠΕΝ, οι εργαζόμενοι του πρώην εργοστασίου Παπαδόπουλος-Παγούρας σταδιακά παύουν τις συνελεύσεις τους με την αλληλεγγύη. Έτσι για ένα τόσο σημαντικό γεγονός που θα πίεζε την κυβέρνηση να πάρει θέσει απέναντι στα αιτήματα των ανακτημένων επιχειρήσεων οι πρώην εργαζόμενοι του Παπαδόπουλου-Παγούρα αδιαφορούν. Δεν γνωρίζουμε κατά πόσο αυτό το διάστημα οι ίδιοι κάνανε συνέλευση. Αν πιστέψουμε τα λόγια τους, μάλλον δεν κάναν.

Κι εκεί που οι λίγοι εναπομείναντες εργαζόμενοι φαίνεται να συνεχίζουν αποφασισμένοι να προχωρήσουν το εγχείρημα, πληροφορούμαστε πως υπάρχει μία υπόγεια συζήτηση με συμβούλους επιχειρήσεων, βουλευτές, τοπικούς παράγοντες που θριαμβολογούν με το παράδειγμα της ΕΝ.ΚΛΩ για:

• τη χρηματοδότηση του εγχειρήματος, από αδιευκρίνιστες πηγές,
• την αλλαγή της σχέσης με την κοινωνία και τους αλληλέγγυους και την προσπάθεια των Ρομπέν να προσεγγίσουν μητροπολίτες, βουλευτές, ευρωβουλευτές κλπ για την ενίσχυση της δημόσιας εικόνας τους,
• την αλλαγή της παραγωγής από επεξεργασία ξύλου σε κατασκευή ξύλινων μικροαντικειμένων.

Η συζήτηση αυτή επιβεβαιώνεται κι από έναν από τους εργαζόμενους του εργοστασίου που πλέον κατηγορείται για οικονομικές ατασθαλίες.

Σε επανειλημμένες προσπάθειες μας να επικοινωνήσουμε για να συζητήσουμε με τους εργαζόμενους, αλλά και να απαντήσουμε τα ερωτηματικά μας, οι απαντήσεις τους είναι αντιφατικές και διφορούμενες και δείχνουν ξεκάθαρα, κατά τη γνώμη μας, την αλλαγή της στάσης τους απέναντι μας.

Ως αλληλέγγυοι-ες και επιμένοντας στην αρχική μας στάση, δεν είμαστε αυτοί που θα υποδείξουν στους πρώην εργαζόμενους τους Παπαδόπουλου-Παγούρα το πώς θα χαράξουν τον αγώνα τους. Θεωρούμε όμως αυτονόητο πως έπρεπε οι αλληλέγγυοι και η κοινωνία στο σύνολο της να ενημερωθεί από τους ίδιους τους Ρομπέν για όλες τις συζητήσεις τους, την αλλαγή της στόχευσης τους, τις επιμέρους αποφάσεις τους. Η ειλικρίνεια τους θα μας ήταν αρκετή για να επανακαθορίσουμε την στάση μας απέναντι τους. Αντί για αυτό, συνεχίζεται ένα παιχνίδι μεταξύ τους αλληλοκατηγοριών που κορυφώνεται με το μέηλ που έστειλε ένας από τους δύο εργαζόμενους που φιλοδοξούν να συνδιαχειριστούν την επιχείρηση με το πρώην αφεντικό. Το μέηλ αυτό καταγγέλλει δύο εργαζόμενους για οικονομικές ατασθαλίες και επιβραβεύει έμμεσα το ρόλο της δεύτερης εργαζόμενης που ζητούσε συνδιαχείριση με τον Παπαδόπουλο. Σε επικοινωνία που είχαμε με τους εργαζόμενους καταλάβαμε τα εξής:

• το μέηλ δεν στάλθηκε με απόφαση της συνέλευσης,
• στάλθηκε από συγκεκριμένο άτομο που συνεχίζει να είναι στη συνέλευση και έχει κατηγορηθεί παλιότερα για κλοπή χρημάτων,
• πως έχει επανέλθει στο σχήμα η συζήτηση της συνδιαχείρισης με το αφεντικό,
• πως υπάρχει συζήτηση για την υλοποίηση ενός σχεδιασμού τύπου ΕΝ.ΚΛΩ.

Κι εδώ όλες οι αδυναμίες του εγχειρήματος επανέρχονται σε ένα επίπεδο που αμφισβητεί συνολικά την αρχική αμοιβαία δέσμευση εργαζομένων – αλληλέγγυων στο δρόμο της αυτοδιαχείρισης και του αγώνα.

Θεωρήσαμε πριν προβούμε σε οποιαδήποτε τελική αποτίμηση του εγχειρήματος να παραθέσουμε μία σειρά γεγονότα όπως εμείς τα βιώσαμε όλο αυτό το διάστημα. Από τα γεγονότα μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε πως ουσιαστικά οι Ρομπέν, ως παράδειγμα ανακτημένης επιχείρησης στο δρόμο του αγώνα για την αυτοδιαχείριση, δεν υπάρχει. Κάτι άλλο έχει αναδυθεί στη θέση του. Αλλά πιστεύουμε επίσης πως τον τελικό λόγο σε αυτό τον έχουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι του εργοστασίου που έχουν όλο το δικαίωμα να αποφασίζουν για τις ζωές τους. Ως άνθρωποι που βλέπουν στην αυτοοργάνωση των εργατικών και κοινωνικών αγώνων και στην αυτοδιαχείριση το δρόμο της συνολικής απελευθέρωσής μας από τα δεσμά της εκμετάλλευσης, θα θέλαμε μία ξεκάθαρη τοποθέτηση των εργαζομένων του πρώην εργοστασίου των Παπαδόπουλου-Παγούρα σε σχέση με τις υπόνοιες που υπάρχουν γύρω από τη στάση τους.

Ως εργαζόμενοι κι εργαζόμενες, ως άνεργοι-ες, ως καταπιεσμένοι και καταπιεσμένες αντιλαμβανόμαστε πως κάθε αγώνας που εμπεριέχει μέσα του το ζήτημα της επιβίωσης, ξεκινά από μία θέση άμυνας. Θα σεβαστούμε κάθε θέση τους αρκεί αυτή να είναι ξεκάθαρη απέναντι μας, απέναντι στο κίνημα της αλληλεγγύης και ολόκληρη την κοινωνία των “από κάτω”. Ας σεβαστούν όμως και οι ίδιοι πως έχουμε όλο το δικαίωμα να γνωρίζουμε το τι θέλουν κάνουν, και πως δεν έχουν κανένα δικαίωμα να παίζουν παιχνίδια με την αλληλεγγύη, την αξιοπρέπεια και τις ιδέες ενός κινήματος που έρχεται μέσα από την ιστορία και κατά τη γνώμη μας ξαναγράφει δειλά δειλά νέες σελίδες σε αυτή.

Ελευθεριακή Συνδικαλιστική Ένωση Ημαθίας

Αύγουστος 2016