Η κοινωνική αναμέτρηση διεξάγεται σήμερα με πολεμικούς όρους. Στον έναν πόλο της σύγκρουσης, τον κυρίαρχο, βρίσκεται ο κόσμος των κρατών και του κεφαλαίου. Στον αντίπαλο πόλο τοποθετούνται οι σύγχρονες κοινωνίες σε κίνηση, ο κόσμος της κοινωνικής αντιεξουσίας και της αυτονομίας. Πρόκειται για δύο κόσμους, αντιδιαμετρικά αντίθετους ως προς τους τρόπους κυκλοφορίας και συσσώρευσης της κοινωνικής τους δύναμης αλλά και ως προς τις προοπτικές, που ανοίγουν για τις κοινωνίες. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο αυτών κόσμων θα καθορίσει σε ποιες κοινωνίες θα ζήσουμε τον 21ο αιώνα, αν αυτές θα είναι καπιταλιστικές, αν θα είναι απελεύθερες ή αν θα έχουν εξωκείλει στον ολοκληρωτισμό.
Ο Κόσμος Κρατών / Κεφαλαίου : Ένας Κόσμος σε Διαρκή Κρίση
Το κεφάλαιο έχει καταστεί σε πλανητικό επίπεδο η ηγεμονική μορφή κοινωνικής εξουσίας. Απέκτησε αυτή τη δυνατότητα, αναπτύσσοντας σταδιακά πανίσχυρες δομές για την αποτελεσματική κυκλοφορία και συσσώρευση της δύναμής του και για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας και της φύσης σύμφωνα με τα δικά του πρότυπα και ανάγκες. Τα κράτη και οι διακρατικοί οργανισμοί είχαν αναπόσπαστο ρόλο στην πραγμάτωση αυτής της δυνατότητας. Χάρη στην κρατική και διακρατική βία η κυριαρχία του κεφαλαίου επιβλήθηκε πάνω στις κοινωνίες, θέτοντας στο περιθώριο κάθε άλλη απτή εναλλακτική.
Η σημερινή πλανητική ηγεμονία του κεφαλαίου δεν είναι λοιπόν αποτέλεσμα της λειτουργίας ενός δήθεν αόρατου χεριού της καπιταλιστικής αγοράς αλλά της πολύ ορατής επιβολής από τα κράτη πάνω στις κοινωνίες του καπιταλισμού αλλά και της σύγχρονης προγραμματικής εκδοχής του, του άκρως πολιτικού εγχειρήματος του νεοφιλελευθερισμού. Η νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη του καπιταλισμού είναι μια εξαιρετικά βίαιη διαδικασία απόλυτης υπαγωγής των κοινωνιών και της φύσης στις διαδικασίες μεταβολισμού του κεφαλαίου μέσα από τον εξαναγκασμό της οργανωμένης στρατιωτικής βίας των κρατών. Μέσα σε τέσσερις δεκαετίες ο νεοφιλευθερισμός διαμόρφωσε τις κατάλληλες συνθήκες για την άρση κάθε ορίου, φυσικού ή κοινωνικού, στην κυκλοφορία και στη συσσώρευση της κοινωνικής εξουσίας του κεφαλαίου. Εντούτοις, η απόπειρα για την πλήρη απελευθέρωση του κεφαλαίου δεν υπήρξε χωρίς αντίτιμο για τον καπιταλισμό, αφού έχει οδηγήσει σε μία άνευ προηγουμένου πύκνωση και εμβάθυνση των κρίσεων και των αντιφάσεών του. Έχοντας υπαχθεί σε μεγάλο βαθμό στον μεταβολισμό του κεφαλαίου και βαθιά εξαρτημένες από τις μεταλλάξεις του, οι κοινωνίες βιώνουν τέτοιες κρίσεις, όχι πια ως κρίσεις του κεφαλαίου αλλά ως δικές τους κρίσεις, όπως και τελικά είναι, ως μία κρισιακή κατάσταση που από εδώ και πέρα θα τείνει να γίνεται διαρκής.
Κοινωνική Αντιεξουσία, Κρίση, Προοπτική
Οι περίοδοι καθεστωτικής κρίσης αποτελούν στιγμές κοινωνικού ανταγωνισμού, όπου οι θέσεις των αντιτιθέμενων κοινωνικών δυνάμεων ρευστοποιούνται. Στην παρούσα κρίση τα αυτόνομα κοινωνικά κινήματα αναδύονται μέσα από τις σύγχρονες αντιφάσεις του καπιταλισμού ως τα κύρια συλλογικά υποκείμενα με δυνατότητες για ριζοσπαστικές συνθέσεις και κοινωνικές αλλαγές. Αποτελούν τον βασικό αντίπαλο της καπιταλιστικής κυριαρχίας στη σύγχρονη κοινωνική αναμέτρηση, με τις εξελίξεις στα κοινοβούλια αλλά και οπουδήποτε αλλού να αποτελούν ουσιαστικά αντανάκλαση της άμπωτης ή της παλίρροιας των κινημάτων.
Ως κοινωνική αντιεξουσία κατανοούμε την συλλογική δύναμη της κοινωνίας (α) να αγωνίζεται ενάντια στο σύμπλεγμα κρατών – κεφαλαίου όπως και ενάντια σε όλες τις άλλες μορφές εξουσίας διαχωρισμένης από το κοινωνικό σώμα καθώς και (β) να προάγει την άσκηση της κοινωνικής εξουσίας ως εμμενούς μέσα στην κοινωνία. Η κοινωνική αντιεξουσία ενυπάρχει ως δυνατότητα στην κοινωνία, όπως το αυτεξούσιο ενυπάρχει ως δυνατότητα στα άτομα. Αποτελεί προοπτική, που κάθε φορά πραγματώνεται μέσα από τους αγώνες. Είναι ροή, όχι καθεστώς. Η κοινωνική αντιεξουσία δεν έχει επαναστατικά υποκείμενα ούτε στοχεύει σε χιλιαστικές ουτοπίες, γιατί δεν έχει καμία καβάτζα ούτε κανένα μέλλον. Το υποκείμενο της κοινωνικής αντιεξουσίας είναι το αυτεξούσιο άτομο. Κόντρα στις διπολικότητες “φίλου – εχθρού” στην κοινωνική αντιεξουσία αποφασίζει όλη η κοινωνία, που τίθεται σε κίνηση.
Η σύγχρονη κοινωνική αντιεξουσία παίρνει διάφορες επιμέρους μορφές συλλογικής οργάνωσης, όπως τη “μορφή – κίνημα”, “μορφή – συνδικάτο”, “μορφή – πλήθος”, “μορφή – κοινότητα”, “μορφή – παραγωγική δομή”, “μορφή – κοινά”, όχι όμως τη “μορφή – κόμμα”. Έχει τα χαρακτηριστικά κοινοτήτων αγώνα ή καλύτερα κοινωνικών κομματιών σε κίνηση. Συναρθρώνεται σε αυτόνομα κοινωνικά κινήματα και μορφές κοινωνικότητας. Οι σύγχρονες αυτές μορφές της κοινωνικής αντιεξουσίας δεν αυτοτοποθετούνται μέσα στα διαρθρωμένα δίκτυα αλληλεξάρτησης του υπάρχοντος πλαισίου κυριαρχίας, λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι οι διάφορες μορφές του συσχετισμού δυνάμεων δεν είναι δεδομένες. Με την πράξη τους οι συλλογικές μορφές κοινωνικής αντιεξουσίας αποπειρώνται τη συγκρότηση εναλλακτικών κοινωνικοτήτων, που προεικονίζουν τις κοινωνικές σχέσεις του αύριο. Διαρρηγνύουν τις ταυτότητες, που συγκροτούνται μέσα από το υπάρχον πλαίσιο κυριαρχίας, και μέσω αυτών αναδύονται νέα συνεκτικά συλλογικά νοήματα, τα οποία δίνουν λιγότερο έμφαση σε ιδεολογίες και περισσότερο έμφαση σε κουλτούρες, κοινωνικότητες, αξίες και τρόπους ζωής. Οργανώνονται με τη μορφή οριζόντιων δικτύων στον χώρο και ανάμεσα σε κοινωνικές ομάδες και δεν παρουσιάζουν τη λειτουργική διαφοροποίηση ανάμεσα σε αντιπρόσωπους και αντιπροσωπευόμενους. Διαφοροποιούν τις δομές τους και καταμερίζουν εργασίες, συγκροτώντας συντονιστικά, επιτροπές, ομάδες εργασίας με κανόνες αποθεσμοποίησης της εξουσίας, όπως μικρή διάρκεια θητείας σε καίριες θέσεις, εναλλαγή των ρόλων, λογοδοσία, ανακλητότητα. Επικεντρώνουν στην αποδόμηση της συμβολικής διάστασης της κυριαρχίας και στη δημιουργία χώρων αυτονομίας.
Ιστορικά, οι σύγχρονες μορφές κοινωνικής αντιεξουσίας πατάνε στις καλύτερες παραδόσεις των ιστορικών μαζικών κινημάτων, αναδύονται όμως στην πρώτη γραμμή της σύγκρουσης με την κυριαρχία με τη χρεωκοπία των λογικών της πρωτοπορίας μέσα στα κοινωνικά κινήματα. Ετσι, την πρώτη Ιανουαρίου του 1994, μια ομάδα ιθαγενών, μέχρι τότε στο περιθώριο της κοινωνίας, ξεσηκώνονται στα δάση του Μεξικού, όχι για να διεκδικήσουν την συμπερίληψη τους στον κορμό της κοινωνικής ζωής, αλλά για να απαιτήσουν τον σεβασμό στη διαφορετικότητα τους, να υπερασπιστούν τα αυτόνομα εδάφη τους και το δικαίωμα τους στην αυτοδιάθεση. Ακολουθούν το altermondialiste κίνημα, έρχονται τα ιθαγενικά κινήματα στο προσκήνιο, η Αργεντινή ανοίγει τον δρόμο για τη διάδοση μαζικών κινημάτων λαϊκής εξουσίας [poder popular] σε όλη την Λατινική Αμερική, οι εξεγέρσεις στη Δύση πληθαίνουν, μία νέα κοινωνικότητα συγκλονίζει τον Αραβικό κόσμο, το κίνημα για πραγματική -για άμεση- δημοκρατία κινητοποιεί παγκοσμίως εκατομμύρια ανθρώπους για μήνες και έπεται συνέχεια. Δεν ωφελεί όμως μία ιστορική περιοδολόγηση στα ξεσπάσματα της κοινωνικής αντιεξουσίας, για να αντιληφθούμε τι ακριβώς συμβαίνει. Αντίθετα, σε όλη αυτή την χρονική περίοδο ένας ολόκληρος κόσμος εργάζεται στη βάση της κοινωνίας, υφαίνοντας εναλλακτικές κοινωνικές σχέσεις κάτω από το κέλυφος του παλιού. Ο κόσμος της κοινωνικής αντιεξουσίας δεν αγωνίζεται πια για τη συμπερίληψη του στις παροχές του κράτους πρόνοιας, με αντάλλαγμα την αναγνώριση της νομιμότητας του κράτους, αλλά για την υποκατάσταση των κρατικών δομών με κοινοτικές/αυτοδιαχειριζόμενες δομές για την καθημερινή διακυβέρνηση των ζωών μαςς. Παράλληλα, επιζητά την αυτάρκεια και τη διαφοροποίηση της παραγωγής, με σκοπό την σταδιακή απεξάρτηση τόσο από την αγορά, όσο και από τον καπιταλιστικό χρόνο και τους ρυθμούς παραγωγής που αυτός επιβάλλει.
Η κοινωνική αντιεξουσία αποτελεί την απάντηση των κοινωνιών κόντρα στη γιγάντωση και αποχαλίνωση της κοινωνικής εξουσίας του κεφαλαίου, όπως αυτή κατέστη δυνατή με την βίαιη επιβολή των κρατών. Είναι ο σύγχρονος αντίπαλος πόλος απέναντι στο σύμπλεγμα κρατών / κεφαλαίου, που ανοίγει πραγματικές προοπτικές για μετακαπιταλιστικές κοινωνίες. Η κοινωνική αναμέτρηση, ουδέποτε αλλά ούτε και σήμερα λαμβάνει χώρα ανάμεσα, από τη μία, στο κεφάλαιο και, από την άλλη, στην επαναστατική κυβέρνηση (κράτος) μαζί με τον λαό. Το κράτος συμπλέκεται με το κεφάλαιο και φέρει εγγενώς τα στοιχεία της αστικής κοινωνίας. Έτσι, δεν μπορεί να συμπεριληφθεί σε κανενός είδους αντικαπιταλιστική στρατηγική παρά μόνο σε μία αντικρατική στρατηγική αλλαγής των συσχετισμών στην κοινωνία, υποχώρησης της κατασταλτικής δράσης του κράτους πάνω στα κινήματα, αποδιάρθρωσης των δομών και των μονοπωλίων του και κατάληψης του κενού από τις νέες μορφές ζωής της κοινωνικής αντιεξουσίας. Ο χώρος, που πρέπει να επιδιώξουμε να δημιουργηθεί, μπορεί να δώσει έτσι τη δυνατότητα στις συλλογικές μορφές της κοινωνικής αντιεξουσίας να ξεπεράσουν τη μερικότητα των επιμέρους αγώνων, την ανεπαρκή δικτύωση των κινημάτων, τις ελλείψεις υλικής αυτονομίας και το αδύναμο των αυτοθεσμίσεων, που σήμερα τις κατατρέχει. Να δομηθούν δηλαδή ως συγκροτημένα συλλογικά υποκείμενα με όρους, που είναι δυνατόν να ανοίξουν πραγματικές απελευθερωτικές προοπτικές σε μακρο - κοινωνικό επίπεδο και, τελικά, να σηκώσουν το βάρος της κοινωνικής αναμέτρησης.
Συμπερασματικά, το σύγχρονο διακύβευμα δεν είναι για εμάς η κατάληψη της εξουσίας του κράτους αλλά η αλλαγή συσχετισμών μέσα στην κοινωνία για τη δημιουργία όρων, που θα επιτρέπουν την διεύρυνση της κοινωνικής αντιεξουσίας μέσα από κοινωνικές σχέσεις / θεσμίσεις που θα αποδιαρθρώνουν τις κρατικές δομές και θα εκτοπίζουν την παντοκρατορία του κεφαλαίου.
Η Κοινωνική Αναμέτρηση Σήμερα
Στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την περιφέρεια της Ευρώπης η κοινωνική αναμέτρηση μπορεί να παρομοιαστεί με διαδοχή χτυπημάτων ενός αγώνα πυγμαχίας ανάμεσα στο σύμπλεγμα κρατών / κεφαλαίου και στην κοινωνική αντιεξουσία. Κάθε χτύπημα του συμπλέγματος κρατών / κεφαλαίου απαντάται με τις αντιστάσεις των από κάτω. Τέτοια χτυπήματα αποτελούν στιγμές στη συγκρότηση, θέση σε κυκλοφορία, συσσώρευση και μετασχηματισμό της κοινωνικής δύναμης κάθε πόλου της σύγκρουσης. Όπως είναι αναμενόμενο, αντίθετα όμως με τις συνήθεις στενές οπτικές του κοινωνικού πολέμου, τα χτυπήματα δεν εντοπίζονται μόνο στη σχέση κεφαλαίου – εργασίας αλλά διατρέχουν όλο το εύρος του κοινωνικού. Η δική μας άλλωστε κριτική της πολιτικής οικονομίας είναι αντιεξουσιαστική, είναι μία μακροκοινωνική πολιτική οικονομία για το πως τόσο το κεφάλαιο/κράτος όσο και η κοινωνική αντιεξουσία κυκλοφορούν και συσσωρεύουν την κοινωνική τους δύναμη, επομένως μία πολιτική οικονομία που δεν περιορίζεται μόνο στις σχέσεις / δυνάμεις παραγωγής.
Έτσι, για να επιλύσει την κρίση του το σύμπλεγμα κρατών / κεφαλαίου τραβά χτυπά κατά μέτωπο τις κυριαρχούμενες τάξεις με την μείωση των μισθών και τους άλλους τρόπους αύξησης της άντλησης της υπεραξίας. Τα κοινωνικά υποκείμενα των κυριαρχούμενων ανταπαντούν με χτυπήματα γενικών απεργιών και λοιπών τρόπων ανυπακοής γύρω από την αναπαραγωγή της μισθωτής εργασίας. Επιπλέον, το σύμπλεγμα κρατών / κεφαλαίου χτυπά κάτω από τη μέση, απαλλοτριώνοντας μικρή ιδιοκτησία και αυξάνοντας την φορολογία των κυριαρχούμενων τάξεων. Η κοινωνική αντιεξουσία ανταπαντά με κινήματα υπεράσπισης της μικρής ιδιοκτησίας και άρνησης πληρωμών. Περαιτέρω, το σύμπλεγμα χτυπά πλαγίως, απαλλοτριώνοντας δημόσιους χώρους και αναγκαίους για την κοινωνική αναπαραγωγή φυσικούς πόρους. Η κοινωνική αντιεξουσία ανταπαντά με κινήματα υπεράσπισης / αποκατάστασης του δημόσιου χαρακτήρα του κοινωνικού πλούτου. Το σύμπλεγμα επιτίθεται με την καταστολή, την κατάσταση εξαίρεσης για τα επίκινδυνα κοινωνικά υποκείμενα και τον σύγχρονο ολοκληρωτισμό. Η κοινωνική αντιεξουσία αντεπιτίθεται με την από τα κάτω επιβολή συλλογικών αντιεξουσιαστικών / δημοκρατικών de facto δικαιωμάτων και την προσπάθεια ανατροπής των κρατικών δομών από θεσμίσεις άμεσης δημοκρατίας. Το κεφάλαιο / κράτος επιτίθεται διαδίδοντας το εμπόρευμα σε κάθε πτυχή της ζωής. Η κοινωνική αντιεξουσία ανταπαντά με τη διάδοση των κοινών και των νέων μορφών ζωής, που αναδύονται μέσα από τα κινήματα. Μπορούμε να προσθέσουμε σειρά άλλων χτυπημάτων σε όλες τις πλευρές του κοινωνικού. Το ότι μέχρι τώρα τρώμε ξύλο πολύ περισσότερο από όσο δίνουμε δεν αποτελεί λόγο απογοήτευσης αλλά συνθήκη της κυριάρχησής μας. Θα ξέρουμε ότι σημειώνουμε κάθε φορά νίκες, όταν ζούμε όλο και περισσότερο σε χώρους συλλογικής απελευθέρωσης και αυτονομίας, όταν καλύπτουμε όλο και περισσότερες από τις ανάγκες μας από τη σφαίρα των κοινών.
Έτσι μαίνεται σήμερα ο κοινωνικός πόλεμος. Και η σημερινή συγκυρία αποτελεί κρίσιμη καμπή της κοινωνικής σύγκρουσης όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, καθώς τώρα κορυφώνονται όλες οι αντιφάσεις και τα αδιέξοδα του συστήματος. Η εύρεση των νέων ισορροπιών αποτελεί ακόμη ζητούμενο, που θα απαντηθεί με την αλλαγή ή μη των συσχετισμών δύναμης από την είσοδο των από κάτω στο προσκήνιο της πολιτικής. Σε αυτό το κοινωνικό – ιστορικό πλαίσιο συνεπεία της αντιπαράθεσης αναδύεται στην Ευρώπη το ενδεχόμενο κυβερνήσεων της αριστεράς, με προμετωπίδα την Ελλάδα (ΣΥΡΙΖΑ) και την Ισπανία (Podemos), ως αντιπαραβολή στο ενδεχόμενο ενός νεοφιλελεύθερου αυταρχισμού, κοινωνικά παγιωμένου σε εθνικιστικές βάσεις. Σε αυτή τη συγκυρία οι επερχόμενες βουλευτικές εκλογές θα αποτελέσουν μια μόνο στιγμή στην συμπύκνωση του κοινωνικού ανταγωνισμού. Αμέσως μετά ξεκινά μία πυκνή χρονική περίοδος, όπου οι νέες συνθέσεις θα γίνουν σε κλίμα μεγάλης κοινωνικής πόλωσης.
Αντιεξουσιαστική Κίνηση : Κριτική Αποτίμηση & Έξοδος προς τα Μπρος
Έχει εμφανώς κλείσει ένας μεγάλος κύκλος κινητοποιήσεων στην Ελλάδα, που έχει αφήσει πίσω μία σημαντική παρακαταθήκη αμεσοδημοκρατικών δομών (τοπικές συνελεύσεις, ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι, δομές αλληλεγγύης, κινήσεις υπεράσπισης των κοινών αγαθών, εργατικοί συνεταιρισμοί, εγχειρήματα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, αγώνες για δημοκρατικές – κοινωνικές κατακτήσεις). Στα 11 χρόνια δραστηριοποίησής της η Αντιεξουσιαστική Κίνηση αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι των αυτόνομων κοινωνικών κινημάτων, δίνοντας μάχες μαζί με την κοινωνία σε όλους τους μικρούς και μεγάλους, τοπικούς ή συνολικούς κοινωνικούς αγώνες. Με όλες τις αντιφάσεις μας αγωνιστήκαμε να δώσουμε μία απτή προοπτική κοινωνικής αντιεξουσίας, που να συγκροτείται από τα κάτω και να ενδυναμώνει τις ίδιες κοινωνίες να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους.
Έτσι, παλέψαμε και παλεύουμε με τις τοπικές κοινωνίες ενάντια στις εκτροπές μεγάλων ποταμών της χώρας [αχελώος, αωός] για την υπεράσπισή των τοπικών οικοσυστημάτων και την προώθηση της κοινής διαχείρισης του νερού. Βρισκόμαστε πλάι πλάι με τους αγωνιζόμενους κατοίκους της Χαλκιδικής ενάντια στην λεηλασία του τόπου τους από το εργοστάσιο χρυσού της Eldorado Gold, ψηλαφώντας από κοινού μορφές πολιτικής και οικονομικής αυτονομίας από τον κόσμο κρατών / κεφαλαίου. Αγωνιζόμαστε για την ελεύθερη, δημόσια και κοινωνική διαχείριση των τώρα κρατικά παρεχόμενων / διαχειριζόμενων δημόσιων αγαθών, συμμετέχοντας στην κατάρτιση και υλοποίηση συγκεκριμένων προτάσεων για την “κοινοποίηση” βασικών δημόσιων υπηρεσιών και την απόδοσή τους στον έλεγχο της ίδιας της κοινωνίας. Στα πλαίσια αυτά είμαστε σε συμπαράταξη με τις τοπικές κινήσεις για την κοινωνική διαχείριση των απορριμάτων, με την Κίνηση 136 για την απόδοση της ΕΥΑΘ στην κοινωνία αλλά και με τον αγώνα των εργαζομένων της ΕΡΤ με τις προτάσεις και τη δράση μας για μια ελεύθερη ΕΡΤ, αυτοδιαχειριζόμενη από τους εργαζόμενούς της και την κοινωνία. Συμμετείχαμε σε πολλές κοινωνικές πρωτοβουλίες για την υπεράσπιση, επανοικειοποίηση και επανανοηματοδότηση δημόσιων χώρων ως ελεύθερων και κοινωνικών, όπως στον Ελαιώνα, στο Ελληνικό, στο πάρκο Αγρινίου, στην Όαση στα Ιωάννινα και αλλού. Βρεθήκαμε στις μαθητικές κινητοποιήσεις ενάντια στη συστημική εκπαίδευση, συγκρουστήκαμε για το άρθρο 16 ήμασταν παρόντες και σε κάθε φοιτητική έκρηξη, προτάσσοντας μία άλλη λογική πολιτικοποίησης στους χώρους των φοιτητών, που να μην βρωμάει φορμόλη, και για ένα ελεύθερο, δημόσιο και κοινωνικό πανεπιστήμιο.
Πολεμάμε ενάντια στη σύγχρονη κατάσταση εξαίρεσης ολόκληρων κοινωνικών ομάδων από το κράτος, προτάσσοντας έναν κόσμο ουσιαστικής ισότητας μέσα από την διαφορετικότητα και την κοινωνική δημιουργία. Πράξαμε προς αυτή την κατεύθυνση μέσα από δράσεις ενάντια στις διακρίσεις κατά των LGBTQ, μέσα από τη διοργάνωση no border camps, μέσα από την συμμετοχή μας στην ολομέτωπη σύγκρουση με το σύστημα του κινήματος και των 300 μεταναστών απεργών πείνας του 2011 αλλά και μέσα από τη συγκρότηση μετώπων ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τη συστημική καθημερινή εξόντωση των μεταναστών. Στους μεγάλους αγώνες των φυλακισμένων δουλέψαμε και θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε για βαθιές ρήξεις μέσα στο κοινωνικό σώμα, μέχρι το γκρέμισμα της τελευταίας φυλακής να αποτελεί αυτονόητη πραγματικότητα. Με όλες μας τις δυνάμεις αντισταθήκαμε στους δρόμους ενάντια στον σύγχρονο ολοκληρωτισμό (τρομονόμοι, φυλακές τύπου Γ, κατάργηση θεμελιωδών δικαιωμάτων) για τις δημοκρατικές / κοινωνικές κατακτήσεις της εποχής μας. Συμμετείχαμε στον αντιφασιστικό αγώνα με γνώμονα το άπλωμά του στην κοινωνία, ώστε να γίνει υπόθεση όλων. Στα μεγάλα κοινωνικά συμβάντα της εποχής μας ήμασταν εκεί για τη διαμόρφωση όρων και συσχετισμών κοινωνικής ενδυνάμωσης και χειραφέτησης. Στον Δεκέμβρη του 2008 αυτοδιαλυθήκαμε, για να ενταχθούμε στο ποτάμι της εξέγερσης και να το στρέψουμε σε χείμαρρους πραγματικά επικίνδυνους για την κυριαρχία. Ήδη από τη στιγμή της σύλληψης και γέννησής του, συμμετείχαμε στο πανελλαδικό κίνημα των πλατειών του 2011 για την συνένωση των αντιστάσεων στις ατραπούς της άμεσης δημοκρατίας και της κοινωνικής αντιεξουσίας. Και τα κάναμε όλα αυτά με την κοινωνία, με σεβασμό στη διαφορετικότητα των υποκειμένων κάθε κινήματος και ενάντια στις λογικές της πρωτοπορίας, χωρίς να προτάσσουμε απόλυτες αλήθειες ή να κραδαίνουμε ιδεολογικές ταυτότητες.
Σήμερα, μπορούμε να πούμε ότι οι λογικές και οι πρακτικές μας μπόλιασαν με αποφασιστικά τρόπο σημαντικές πτυχές των εγχώριων αυτόνομων κοινωνικών κινημάτων. Το κύτταρο του ελεύθερου, δημόσιου και κοινωνικού χώρου ανοιχτού σε όλη την κοινωνία έχει πλέον αναπαραχθεί και πολλαπλασιαστεί πανελλαδικά ως βασική μορφή οργάνωσης και παρέμβασης των κινημάτων. Η λογική του ανοίγματος στην κοινωνία κόντρα στην ιδεολογική καθαρότητα / αυτοαναφορικότητα γίνεται κτήμα ευρύτερων κομματιών του κινήματος. Αυτό για μας σημαίνει πως πλέον δε μπορούμε να κάνουμε ό,τι κάναμε αλλά πρέπει να προχωρήσουμε πιο μπροστά, να μεταλλαχθούμε και να μετασχηματιστούμε πάνω σε δρόμους, που δεν θα έχουμε περπατήσει.
Προχωράμε λοιπόν σε πανευρωπαϊκή δικτύωση δυνάμεων της κοινωνικής αντιεξουσίας στα πλαίσια του Beyond Europe για το άνοιγμα πανευρωπαϊκής διάστασης στους αγώνες. Παλεύουμε για την δημιουργία όρων συγκρουσιακής υλικής αυτονομίας για τα κινήματα (α) μέσα από την διεύρυνση, δικτύωση και πολιτικοποίηση των εγχειρημάτων αλληλέγγυας οικονομίας ως νέων κυττάρων / θεσμίσεων του κινήματος, (β) μέσα από τη διάδοση του εργατικού ελέγχου και της κοινωνικής αυτοδιεύθυνσης, όπως βρίσκεται στα σπάργανα μέσα από το εγχείρημα αυτοδιαχείρισης των εργατών της ΒΙΟΜΕ, στο οποίο από την πρώτη στιγμή στεκόμαστε αλληλέγγυοι, (γ) μέσα από μια “δημοκρατία των Κοινών” σε μια κοινωνία αποανάπτυξης και ευημερίας.Διαμορφώνουμε έναν σύγχρονο και συνεκτικό αντιεξουσιαστικό λόγο για την αποδόμηση του νεοφιλελεύθερου ολοκληρωτισμού, για την απονομιμοποίηση των κρατικών θεσμών και κάθε αυθεντίας αλλά και για την διάχυση θετικών αντι – ηγεμονικών προταγμάτων μέσα στην κοινωνία με όρους πλειοψηφίας. Πειραματιζόμαστε συνεχώς, μέσα από διαδικασίες δοκιμής και λάθους, και παράγουμε στις κινήσεις μας και στους ελεύθερους κοινωνικούς μας χώρους νέες μορφές οργάνωσης και νέες μορφές ζωής για μια κοινωνία όπως εμείς την θέλουμε. Προσπαθούμε με τις δικές μας δυνάμεις για την οικοδόμηση ενός αυτόνομου και διακριτού αντι – ηγεμονικού πόλου κοινωνικής αντιεξουσίας, που θα απεργάζεται άλλους από τους υφιστάμενους συσχετισμούς, θα επιβάλλει τη δική του ατζέντα και θα αλλάζει σε βάθος την κοινωνία. Ενός πόλου, που με όχημα την δικτυακή θέσμιση και την ανοιχτή συνέλευση δε θα διαχωρίζει εαυτόν από την κοινωνία αλλά θα θέτει την κοινωνία σε κίνηση μέσα στην πολλαπλότητά της, για να αποκτήσει την εμπιστοσύνη να αναλάβει η ίδια τις τύχες της χωρίς πάτρονες και διαχωρισμένες από αυτήν εξουσίες.
Κάνοντας μια κριτική αποτίμηση της δράσης μας όλα αυτά τα χρόνια μπορούμε να πούμε ότι η Αντιεξουσιαστική Κίνηση αποτέλεσε κομμάτι ενός ολόκληρου κόσμου σε κίνηση, που προσπάθησε σκληρά αλλά δεν κατάφερε μέχρι τώρα να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων της κοινωνικής αναμέτρησης, δηλαδή να ανοίξει μια συνολική και συνεκτική αντιεξουσιαστική προοπτική εξόδου της κοινωνίας από την κρίση. Για το πόρισμα αυτό εμείς είμαστε σε θέση να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να αναστοχαστούμε. Είμαστε όμως σε θέση και να σφίξουμε τα δόντια, να προχωρήσουμε μπροστά, να μετρηθούμε ξανά με την κυριαρχία και να αλλάξουμε τη σημερινή πρόσκαιρη αδυναμία σε δύναμη. Δεν ήμασταν άλλωστε ποτέ μόνοι μας σε όλο αυτό. Στους αγώνες μας ένα ολόκληρο κοινωνικό ποτάμι θέτει τα πράγματα σε κίνηση για την οικοδόμηση του πόλου της κοινωνίας ενάντια και πέρα από την κυριαρχία. Αυτό το ποτάμι δε στερεύει ποτέ όσο υπάρχει κυριαρχία αλλά γίνεται όλο και πιο ορμητικό, όλο και ωριμάζει. Ένας καινούργιος κύκλος αγώνων για όλους μας τώρα αρχίζει.
Επίλογος - Σημείωμα από το Μέλλον
Έχουν περάσει 22 χρόνια από τότε που ο Francis Fukuyama προφήτευσε το τέλος της ιστορίας και ακόμη δεν έχουμε καταφέρει να αρθρώσουμε μία τελική απάντηση σε αυτήν την ψευδοπροφητεία του νεοφιλελευθερισμού. Μπορεί οι εξεγέρσεις μας απανταχού της γης να αποδεικνύουν διαρκώς πως οι καπιταλιστικές κοινωνίες είναι κάθε άλλο παρά ελεύθερες και επιθυμητές. Ωστόσο, έχουμε μέχρι σήμερα αποτύχει να δώσουμε μία συνεκτική προοπτική για μία ζωή με νόημα πέρα από τον καπιταλισμό.
Οι συγκρούσεις του αύριο ανάμεσα στα κυρίαρχα συστήματα εξουσίας και τις ριζοσπαστικές δημοκρατίες των εξεγερμένων θα είναι δριμύτερες. Την ίδια ώρα οι δομικές κρίσεις του συστήματος θα οδηγήσουν σε μία μόνιμη κατάσταση απώλειας νοήματος, ανασφάλειας και φόβου για την ανθρώπινη ύπαρξη. Σε αυτό το μέλλον, που μας επιφυλάσσουν, η κοινωνική αλλαγή σε αντιεξουσιαστική κατεύθυνση ισοελευθερίας μπορεί να γίνει ζητούμενο και αιτία κινητοποίησης για εκατομμύρια ανθρώπους. Εντούτοις, η απελευθερωτική προοπτική δεν θα αφεθεί χωρίς απάντηση από τους κυριάρχους αλλά θα βρίσκεται σε ευθεία αντιπαράθεση με τους μονόδρομους ενός σωτηριολογικού ολοκληρωτισμού νέας κοπής. Στο κενό λοιπόν κοινωνικής αναπαραγωγής, που θα γίνεται από εδώ και πέρα όλο και πιο πιεστικό, η κυριαρχία θα απαντά όχι με κάποιου είδους κοινά αποδεκτές λύσεις αλλά με χομπσιανούς όρους. Θα διατρανώνει δηλαδή την αναγκαιότητα περιστολής κάθε δικαιώματος απέναντι στον τρόμο ενός πολέμου όλων εναντίον όλων μέσα σε έναν διαλυμένο και στερημένο από τις υλικές και διανοητικές συνθήκες της αυτονομίας του κοινωνικό ιστό.
Απέναντι στην προοπτική του ολοκληρωτισμού τυχαίνει ο κλήρος στις δικές μας γενιές να αντιπαρατάξουμε την προοπτική της απελευθέρωσης. Στις κατευθύνσεις και στις πρακτικές των σύγχρονων κοινωνικών κινημάτων βρίσκονται οι σπόροι των δικών μας απαντήσεων. Απέναντι στις παρωχημένες συλλήψεις στρατηγικών σχεδίων για την ανατροπή από τα πάνω του υπάρχοντος, που χαρακτηρίζουν τις πρωτοπορίες, αντιπαραβάλλουμε τη συγκρότηση νέων μορφών κοινωνικότητας, που μέσα από τα κινήματά μας θέτουν ολόκληρες κοινωνίες σε δημιουργική κίνηση, προεικονίζοντας το αύριο. Απέναντι σε μία στενή κυκλική σύλληψη της διαλεκτικής αντιπαράθεσης με το υπάρχον, που εγκλωβίζει τις απελευθερωτικές δυνάμεις μέσα στο ίδιο το καπιταλιστικό πλαίσιο, προτάσσουμε τη διαρκή εκδίπλωση και ανάπτυξη από τα κάτω εμβόλιμων αντάρτικων δικτύων και συστημάτων αντιεξουσίας με στόχο την αντίθεση από καλύτερες οργανωτικά θέσεις και τη σύνθεση όχι στη βάση της κατάληψης του κράτους αλλά στη βάση της αποσάρθρωσης / κατάργησής όλων των λειτουργιών του. Απέναντι στις δυνάμεις της καπιταλιστικής αγοράς ξεκινάμε να συγκροτούμε αντικαπιταλιστικά κοινά ολόκληρης της κοινωνικής αναπαραγωγής, που θα διασφαλίζουν τις υλικές συνθήκες της αυτονομίας μας και την εναρμόνιση με το φυσικό περιβάλλον. Και απέναντι στις χιλιαστικές αντιλήψεις πλήρους υπαγωγής του ατόμου στο σύνολο, επεξεργαζόμαστε μία διαλεκτική προσώπου/κοινότητας, που να είναι αξιοβίωτη και να δίνει ουσιαστικές διεξόδους στη δημιουργικότητα του ανθρώπου.
Τα ανταγωνιστικά κινήματα, κομμάτι των οποίων αποτελούμε, μπορεί μέχρι σήμερα να μην στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων αλλά σίγουρα δεν έχασαν ευκαιρία να αναμετρηθούν με την κυριαρχία και μπόλιασαν αποφασιστικά την κοινωνία με τον σπόρο της ελευθερίας. Στις συγκρούσεις, που έπονται, τα κινήματα καλούνται να ανασυγκροτηθούν, να πάρουν θέσεις μάχης, να εκμεταλλευθούν στο έπακρο όλες τις αντιφάσεις και τις ρωγμές του συστήματος για τη διεύρυνση της συλλογικής μας δύναμης έναντι του κεφαλαίου και του κράτους και να καθορίσουν τις εξελίξεις σε απελευθερωτική κατεύθυνση. Σύντροφοι, αυτός ο αγώνας δεν τελειώνει ποτέ. Τώρα όμως δεν υπάρχει χρόνος να κοιτάξουμε πίσω. Τώρα είναι η στιγμή της ανασυγκρότησης, της επίθεσης, της εξόδου προς το μέλλον.
ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΑΘΗΝΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου